EDITORIAL: O εξαιρετικός συνεργάτης μας Βασίλης Βογιατζής έχει το χάρισμα να γράφει – ας μου επιτραπεί η έκφραση – “διαχρονικά”!… Η διορατικότητά του, σε συνδυασμό με ότι – δυστυχώς – τίποτα δεν αλλάζει σ’ αυτή την χώρα, μετατρέπουν τα γραπτά του και τις σκέψεις του σε μικρά “αποσπάσματα” γεγονότων στο χρόνο, που μπορούν να είναι το ίδιο επίκαιρα, όπως και τη στιγμή που “ζωντάνευαν” για πρώτη φορά σε ένα κομμάτι χαρτί.

 

 

 

Βασίλης Βογιατζής
Οικονομικός Σύμβουλος
Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης

 

 

Σε ένα από τα πειράματά του, ο F.Skinner (Αμερικάνος εφευρέτης, φιλόσοφος και κοινωνιολόγος 1904 -1990), μελέτησε την προκατάληψη, κάνοντας πειράματα με περιστέρια. Τοποθέτησε περιστέρια μέσα σε ένα κλουβί και ενσωμάτωσε ένα μηχανισμό που έδινε τροφή στα περιστέρια, ανεξάρτητα με την συμπεριφορά τους. Παρατήρησε λοιπόν, ότι τα περιστέρια έτειναν να επαναλαμβάνουν την κίνηση που έκαναν, τη στιγμή που άνοιγε ο μηχανισμός, συνδέοντας την συμπεριφορά τους εκείνη την χρονική στιγμή με την ενεργοποίηση του μηχανισμού, συνεχίζοντας μάλιστα να κάνουν τις ίδιες κινήσεις κάθε φορά! Ο Skinner λοιπόν, κατέληξε ότι τα περιστέρια ενεργούσαν με την πεποίθηση ότι επηρέαζαν το μηχανισμό της τροφής , ενώ στην πραγματικότητα επρόκειτο για τυχαία γεγονότα. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε η «Προκατάληψη των περιστεριών».

 

 

Θα αναρωτιέστε γιατί ανάφερα το παραπάνω γεγονός. Μάλλον γιατί το προηγούμενο παράδειγμα έχει καθημερινή εφαρμογή στην κοινωνική και πολιτική ζωή του νησιού μας. Δώστε μου όμως λίγο χρόνο και θα καταλάβετε τι εννοώ.

 

 

Η « Θεωρία του Μαύρου Κύκνου» αναφέρεται στο ομώνυμο βιβλίο του Nassim Nicholas Taleb και λέει πως συχνά φτιάχνουμε πρότυπα και πλάνα συμπεριφοράς που αγνοούν πολύ απίθανα αλλά εξαιρετικά σημαντικά γεγονότα. Όπως για παράδειγμα, ξαφνικά μέσα σε 10 ημέρες, μια ολόκληρη χώρα να βρεθεί στους δρόμους από την πιο ασήμαντη αφορμή, χωρίς καμία κομματική σημαία, χωρίς το παραμικρό βίαιο επεισόδιο (παρόλες τις απειλές, τις προκλήσεις και το μέχρι τώρα ιστορικό). Είναι σαν τον μαύρο κύκνο: κανείς δεν πιστεύει πραγματικά την ύπαρξή του, μέχρι να τον δει μπροστά στα μάτια του. Και όταν το φαινόμενο του “μαύρου κύκνου” συμβαίνει, κανείς δεν ξέρει πως να το διαχειριστεί, παρόλο που σε όλους μοιάζει πλέον απόλυτα φυσιολογικό να συμβεί. (Άνω τελεία).

 

 

Το φαινόμενο της πεταλούδας, είναι μια ποιητική μεταφορά στη θεωρία του χάους, για το φαινόμενο της ευαίσθητης εξάρτησης ενός συστήματος από τις αρχικές συνθήκες. Σύμφωνα με μια από τις διατυπώσεις, λέγεται ότι “αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα”. Διαφορετικές παραλλαγές εκφράζουν ουσιαστικά την ίδια ιδέα: μια απειροελάχιστη μεταβολή στη ροή των γεγονότων οδηγεί, μετά από την πάροδο αρκετού χρόνου, σε μια εξέλιξη της ιστορίας του συστήματος δραματικά διαφορετική από εκείνη που θα λάμβανε χώρα, αν δεν είχε συμβεί η μεταβολή.

 

 

Όλα τα παραπάνω αναφέρθηκαν σε μια προσπάθεια να κατανοηθεί ότι εύκολα ένα τυχαίο γεγονός μπορεί να ερμηνευθεί μέσα από το δικό μας πρίσμα (προκατάληψη), αγνοώντας όποια απίθανα, αλλά σημαντικά γεγονότα (Μαύρος Κύκνος) και να καταλήξουμε σε ένα αποτέλεσμα που θα έχει ενδεχομένως δυσάρεστες συνέπειες σε μια ομάδα ανθρώπων που ουδεμία επαφή είχαν με το αρχικό συμβάν.

 

 

Αερολογίες ή μη, υπερβολές ή όχι, ο προβληματισμός μου έγκειται στην πορεία που διαγράφει αυτός ο τόπος. Τα παραδείγματα που ανέφερα, πηγάζουν από την γενικότερη ανησυχία όλων, για το μέλλον του τόπου μας.

 

 

Η εξουσία (πολιτική, θρησκευτική) ασκείται από ανθρώπους και είναι δεδομένο ότι θα γίνουν λάθη. Μέσα από τα λάθη μαθαίνουμε άλλωστε. Αυτό που πρέπει να προσέξουν, οι λαμβάνοντες αποφάσεις, είναι ο αντίκτυπος των λαθών τους σε 30.000 ανθρώπους. Κάθε είδους εμμονή ή προκατάληψη είναι απαγορευτική. Εκτός από ικανότητα, πρέπει να υπάρχει και προγραμματισμός. Εκτός από προγραμματισμός, πρέπει να υπάρχει και σαφής στόχος. Δεν είμαι εγώ αυτός που θα δικάσει την Δημοτική αρχή για τις επιλογές της, ούτε την αντιπολίτευση για το ζήλο της. Όλοι πρέπει να προσφέρουν και όλοι είναι επιτακτική ανάγκη να το κάνουν.

 

 

Η παραίτηση του κ. Χατζηνικολάου και του κ. Μυλωνά, ανεξάρτητα με το τι πρεσβεύει ο καθένας, άφησε ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Όταν δύο αξιόλογοι και νέοι άνθρωποι διαλέγουν αυτή την οδό, κάπου έχουμε κάνει λάθος όλοι. Αυτό που εγώ θέλω να διασφαλιστεί, όπως και ο κάθε άνθρωπος που αγαπάει αυτό τον τόπο, είναι η βιωσιμότητα και η ανάπτυξή του, πάνω σε υγιείς βάσεις. Σε μια διαδικασία λήψης αποφάσεων, πρέπει να εξετάζεις τα δεδομένα, να αναλύεις, να βελτιώνεις τις ενέργειές σου και να καταλήγεις σε συμπεράσματα. Ακόμη και αν τα συμπεράσματα αυτά δεν είναι ευχάριστα. Ακόμη και αν οι ενέργειες που πρέπει να κάνεις δεν είναι αρεστές στην κοινωνία.

 

 

Ζούμε σε μια περίοδο μεγάλων πολιτικών και κοινωνικών αλλαγών. Το ευαίσθητο περιβάλλον απαιτεί λεπτές και πολυσύνθετες ενέργειες και τομές. Οι νέοι έχουν ανάγκη να πιστέψουν σε κάτι. Το μέλλον τους δυσοίωνο και το πορτοφόλι τους άδειο. Αλίμονο σε αυτούς που θα τους πουλήσουν ψεύτικα όνειρα. Για κάθε δράση, υπάρχει μία ίση και αντίθετη αντίδραση…

 

 

 

 

Πηγή: “Νήσος Κως” – Τεύχος 09 [2012]